Đóng cửa chính phủ Mỹ: Lựa chọn nào cho Tổng thống Trump?

Today at 9:14 AM Đài BBC ngày 10.1.2019

Đóng cửa chính phủ Mỹ: Lựa chọn nào cho Tổng thống Trump?

Đài BBC ngày 10.1.2019

Tổng thống Donald Trump gọi biên giới Mỹ - Mexico là cuộc khủng hoảng an ninh quốc gia trong khi Đảng Dân chủ cáo buộc ông bắt giữ con tin Mỹ trước mối đe dọa giả mạo. Hậu quả của việc họ từ chối tài trợ xây dựng bức tường của ông Trump là chính phủ Mỹ đóng cửa một phần trong 19 ngày.

Hai bên tiếp tục đào sâu vấn đề về bài diễn văn quốc gia vào tối hôm thứ Ba - vậy chuyện gì đang xảy ra?

Tổng số người di cư vào Mỹ từ năm 2000 đến 2018

Khi đất nước chờ đợi Washington tiến lên, đây là một vài lựa chọn mở ra cho ông Trump, theo phân tích của Anthony Zurcher của BBC.

1. Trump tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia

Bài diễn văn của tổng thống không tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, nhưng Thư ký Báo chí Nhà Trắng Sarah Sanders nói với phóng viên hôm thứ Tư rằng việc này "chắc chắn vẫn còn trên bàn".

Nếu ông Trump sử dụng quyền lực tổng thống của mình, ông có thể bỏ qua Quốc hội và đạt được việc xây dựng bức tường thông qua nguồn lực quân sự.

Giới chỉ trích có thể coi đây là sự lạm dụng quyền lực một cách trắng trợn, và ngay cả sau khi ông Trump soạn thảo tuyên bố của mình, ông phải thông báo cho Quốc hội chính xác những quyền lực mà ông đang sử dụng.

Sau đó, Quốc hội có thể vô hiệu hóa nó bằng một cuộc bỏ phiếu của cả Thượng viện và Hạ viện - nhưng theo luật pháp Hoa Kỳ, việc bãi bỏ tình trạng khẩn cấp sẽ vẫn cần Tổng thống ký để nó có hiệu lực.

Trong tình huống như vậy, dường như ông Trump sẽ không thông qua, gây ra cuộc chiến pháp lý giữa hai nhánh của chính phủ.

Nhưng Đạo luật Khẩn cấp Quốc gia năm 1976, đưa ra thẩm quyền đơn phương cho tổng thống trong trường hợp khẩn cấp, cũng như lịch sử tòa án về việc trì hoãn các quyết định an ninh quốc gia của tổng thống, có thể có lợi cho ông.

Trong khi tranh luận rằng có một cuộc khủng hoảng cần giải quyết, ông Trump nói rằng 300 công dân Mỹ chết mỗi tuần vì heroin, "90% heroin đó tràn qua từ biên giới phía nam của chúng ta".

Đúng là gần như tất cả heroin vào Mỹ là từ Mexico, nhưng theo Cơ quan Quản lý Thực thi Ma túy của ông Trump, hầu hết heroin vào Mỹ qua các cảng nhập cảnh hợp pháp. Vì vậy, việc xây dựng bức tường sẽ không có hiệu quả.

Và trước cuộc bầu cử một năm, có vẻ như tổng thống sẽ không nhận được sự ủng hộ hoàn toàn cho biện pháp gây tranh cãi như vậy từ chính đảng của ông.

Như Thượng nghị sĩ Marco Rubio nói với BBC hôm thứ Tư: "Chúng ta phải thận trọng trong việc tán thành rộng rãi việc sử dụng quyền hành pháp."

Anthony Zurcher: Donald Trump sắp hết tác dụng đòn bẩy trong các cuộc đàm phán với Đảng Dân chủ.

Mối đe dọa "khẩn cấp quốc gia" chỉ là lá bài duy nhất còn lại của ông - nhưng tối thứ Ba, có lẽ là cơ hội tốt nhất để sử dụng là bài, khi ông có thể thực hiện nó trước quốc gia.

Trong khi thực hiện bước đi như vậy sẽ cho phép tổng thống tuyên bố rằng ông đang hành động trong khi chuyển trận chiến sang tòa án, thậm chí một số người bảo thủ lo sợ rằng nó sẽ tạo ra tiền lệ xấu.

Đảng Dân chủ có thể kết luận ông đang lừa gạt - đưa tổng thống trở lại điểm xuất phát.

2. Trump thỏa thuận với quốc hội

Ông Trump đã gặp các nhà lãnh đạo quốc hội tại Nhà Trắng hôm thứ Tư trong một nỗ lực khác để giải quyết việc đóng cửa chính phủ, chỉ để kết thúc việc không đạt được thỏa thuận khi Đảng Dân chủ vẫn kiên quyết không tài trợ xây dựng bức tường.

Trong khi đó, áp lực đang gia tăng ở Capital Hill - như có những nỗ lực ngăn cản.

Hôm thứ ba, Đảng Dân chủ trong Thượng viện đã không thông qua dự luật chính sách ở Trung Đông của lưỡng đảng trong sự phản đối, và có thể tiếp tục chặn luật đóng cửa chính phủ trong sự phản đối.

"Chúng ta không thể tiếp tục, với việc chính phủ đóng cửa, người dân không nhận được tiền lương và bị tổn hại," Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Patty Murray của Washington nói với CNN sau cuộc bỏ phiếu.

Cùng lúc đó, Hạ nghị sĩ Đảng Dân chủ Hakeem Jeffries, nói với các phóng viên sau cuộc họp kín của Đảng Dân chủ rằng "với mỗi ngày trôi qua", đảng của ông hy vọng sẽ có thêm nhiều sự sẵn sàng đàm phán từ Đảng Cộng hòa.

Ông Jeffries nhắc lại rằng Đảng Dân chủ Hạ viện sẵn sàng sử dụng luật trước đây của Đảng Cộng hòa Thượng viện để mở lại chính phủ.

"Điều đó với tôi dường như là một sự thỏa hiệp hợp lý," ông nói. "Những gì chúng tôi đang nói là chúng tôi sẽ không để bị ép vào một cuộc thảo luận mà chúng tôi phải chịu nhường hàng tỷ đô la cho một bức tường biên giới mà không ai tin rằng nó sẽ có hiệu quả."

Tất cả chín đại biểu quốc hội (gồm một người của Đảng Cộng hòa) của các quận giáp Mexico đều phản đối bức tường của ông Trump.

Anthony Zurcher: khi việc đóng cửa chính phủ trở nên tồi tệ hơn, sẽ ngày càng khó khăn hơn cho ông Trump trong việc giữ cho Đảng Cộng hòa trong Quốc hội không bị phá vỡ hàng ngũ.

Đã có ba thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa kêu gọi mở lại chính phủ mà không cần phải có tiền tài trợ xây dựng bức tường. Khi Hạ viện bỏ phiếu về dự luật của Đảng Dân chủ để mở lại chính phủ, bảy người Cộng hòa đã cùng tham gia.

Trong tương lai số phiếu chắc chắn sẽ tăng lên. Các thành viên của cả hai viện đều đang tìm kiếm một lối thoát trong các cuộc đàm phán để thoát khỏi mớ hỗn độn này.

Nếu đảng Cộng hòa không thể đưa ra cho đảng Dân chủ bất cứ điều gì để giải quyết tình trạng cho những người di cư không có giấy tờ ở Mỹ, thì kết quả rất có thể sẽ mới, khoản tiền tài trợ an ninh biên giới mơ hồ mà không cung cấp tiền một cách rõ ràng cho tổng thống để xây dựng bức tường như đã hứa của ông

3. Tiếp tục đóng cửa chính phủ

Khoảng 800.000 công nhân liên bang dự kiến sẽ lỡ tiền lương đầu tiên trong tuần này nếu tổng thống và các nhà lập pháp không thể đạt được thỏa hiệp.

Nhiều người đã bị nghỉ phép - tạm thời nghỉ việc - nhưng những người được coi là thiết yếu đã làm việc từ ngày 22 tháng 12 mà không được trả tiền.

Và nếu việc đóng cửa một phần kéo dài đến cuối tuần, nó sẽ trở thành vụ đóng cửa chính phủ lâu nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.

Trong 19 ngày qua, các nhân viên liên bang đã chia sẽ nỗi lo lắng của họ về việc trả tiền thuê nhà, thanh toán các khoản tín dụng và mua thức ăn. Hàng trăm người phải kêu gọi trợ giúp hoặc kiếm việc làm thêm để đủ sống.

Nhân viên an ninh sân bay, những người đang làm việc không công, bắt đầu bỏ việc hoặc đang cân nhắc nghiêm túc việc đó trước việc đóng cửa chính phủ, theo các quan chức.

Hàng nghìn công nhân hợp đồng - những người không được hưởng bất kỳ tiền lương trả chậm nào từ quốc hội - và các doanh nghiệp nhỏ làm việc với các cơ quan liên bang cũng đang phải chịu cảnh như vậy.

Anthony Zurcher: trong những ngày đầu đóng cửa chính phủ có các báo cáo rằng Nhà Trắng không xem xét đầy đủ hệ quả của một giai đoạn kéo dài mà không có các khoản tiền chi trả đầy đủ của chính phủ.

Con số 800.000 được trích dẫn phần nhiều là các nhân viên liên bang - hầu hết trong số họ nằm rải rác ở Hoa Kỳ và không phải là nhân viên văn thư ở Washington - chỉ bắt đầu nhận ra tác động đầy đủ.

Chính quyền đang hứa rằng việc hoàn thuế sẽ được xử lý đúng hạn và hỗ trợ lương thực liên bang sẽ tiếp tục, nhưng có vẻ như chính quyền đã không nhận ra đây là một hệ quả có thể xảy ra khi họ bắt đầu điều đó.

Đây có thể là đóng cửa chính phủ "một phần", nhưng tác động đến cuộc sống của người Mỹ - và với toàn bộ nền kinh tế Hoa Kỳ - là rất đáng kể và gia tăng.


· Lu Giang